سیاسی-اصلاحات-خاتمی-دانشگاه-انتخابات ریاست جمهوری دهم
یزدفردا :سیدمحمد خاتمی در حضور دو ساعته و نیم خود در دانشگاه تهران صریح و شفاف با دانشجویان به گفتگو نشست، او در پاسخ به سئوالات مکرر دانشجویان در خصوص کاندیداتوری اش هرچند بر این تاکید کرد که فردی باید بیاید که برای او موانع کمتر باشد و روی او حساسیت کمتری وجود داشته باشد، اما در عین حال گفت که هنوز نه نگفته ام و در حال بررسی شرایط هستم و اگر به من تکیف شد جان خود را برای ایران می گذارم.
به گزارش یزدفردا به نقل از باران، رئیس دولت اصلاحات در جمع دانشجویان به طرح سئوالاتی صریح و شفاف از دولتمردان، مسئولان، دانشجویان و مردم پرداخت و گفت:«چرا هنوز در برخی از دستگاهها و نهادها نقد که وظیفه اصلی دانشگاه و روشنکفر جامعه است به عنوان براندازی محسوب می شود، با ناطق به عنوان برانداز برخورد می شود؟آیا به قانون اساسی عمل می شود؟ آیا هنوز کسانی که باید حافظ قانون اساسی باشند و در پاسداری از رای مردم بکوشند آیا چنین است؟»
حجت الاسلام سید محمد خاتمی در جمع هزاران دانشجوی در مراسم روز دانشجو در دانشگاه تهران با عنوان «یادگار خون عاشقان» و توسط انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران برگزار شد، با تبربک عید سعید غدیر، از این عید به عنوان عید سعید انسان مومن و آزاده و عیدی که شیعیان افتخار دارند که انتصاب بیشتری با آن دارند، اما در واقع این عید فراتر از وابستگی به یک مذهب و یک گرایش است، عید انسان آنگونه که باید بود یاد کرد.
وی همچنین به سالروز شهادت آیت الله دکتر مفتح اشاره کرد و گفت:«در آستانه سالروز شهادت انسان بزرگی هستیم که هم مبارز بود هم روشن اندیش بود، هم مومن بود و هم دارای سعه صدر و در آغاز انقلاب و بامداد انقلاب به دست جنایتکاران ترور شد.»
رئیس بنیاد باران به جایگاه ویژه آیت الله دکتر مفتح در حوزه و دانشگاه اشاره کرد و اظهار داشت:«ایشان در مبارزات و در جریان نشر اندیشه های روشن اسلامی و مبارزه با تحجر و تفکرهای ارتجاعی نقش بزرگی داشت و و یکی از نگرانیهای ما این است که شخصیتهایی مانند مفتح که مظهر روشنفکری بودند توسط برخی جریانات مصادره شود و من با اطمینان میگویم مفتح از شخصیتهای برجستهای بود که اگر امروز بود، در کنار شما دانشجویان حضور داشت.»
خاتمی با اشاره به سالروز شهادت سه آذر اهورایی، تصریح کرد:« به این روز از زوایای مختلف می توان نگریست، 16 آذر مظهر بیداری دانشگاه در دفاع از آزادی، استقلال و سربلندی کشور و نشان دهنده پیشگام بودن دانشگاه در پرداخت هزینه برای آرمانهای ملت است.»
وی 16 آذر را اعلام مبارزه نفس گیر ملت ایران با استبداد دانست و افزود:«دانشگاه در این مسیر پیشتاز بود تا بگوید مرحله تازه ای از مبارزه در ایران علیه استبداد آغاز شده است.»
رئیس جمهور سابق کشورمان شکستن فضای رعب و وحشت ایجاد شده پس از کودتای 28 مرداد را از دیگر شاخصههای واقعه 16 آذر عنوان کرد و گفت:»سه قطره خون پاک دانشجویان شهید زمینه ساز و آتش فشانی شد برای مبارزه با استبداد.»
وی با تاکید بر اینکه 16 آذر در میان حوادث گوناگون دانشگاه جایگاه ممتازی دارد،تصریح کرد:«بر همین اساس 16 آذر شایستگی این را دارد که به عنوان نماد جنبش دانشجویی مطرح شود.»
خاتمی در ادامه به نقش موثر دانشجویان در پیروزی انقلاب اسلامی اشاره کرد و اظهار داشت:«بیش از صدها تن از دانشجویان حیثیت خود را برای سربلندی کشور و دفاع از انقلاب و منافع ملی از دست دادند و رزمندههای بسیاری بودند که در جبهه حاضر شدند اما همه این حوادث منشا آن در دانشگاه بود.»
وی سپس به حادثه تلخ کوی دانشگاه تهران اشاره کرد و ادامه داد:« حادثه کوی دانشگاه نشانه مظلومیت دانشگاه و مقاومت ستودنی این دانشگاه بود. 18تیر جنایت بزرگی بود که زخم مظلومیت آن هنوز دل های دلسوزان نظام را میسوزاند. در صورتی که این حادثه هیچ ربطی به دانشگاه نداشت و سبب شد که فشار بر دانشگاه بیشتر شود.»
خاتمی با تاکید مجدد بر اینکه 16 آذر نماد جنبش دانشجویی بود، تصریح کرد:«16 آذر یک حادثه مستمر و دائم است که همیشه باید به یاد آن بود.»
رئیسجمهور سابق کشورمان با بیان اینکه در بررسی روز دانشجو باید نکاتی را مد نظر قرار داد، تصریح کرد:« سوال من این است که آیا ما واقعاً جنبش دانشجویی داریم؟ معتقدم هر جنبش خاص اجتماعی اگر ریشه در جنبش عام اجتماعی نداشته باشد، یا پا نمیگیرد یا خیلی زود از بین خواهد رفت، پس باید همسو با جنبش اجتماعی باشد تا نقش هدایت گری داشته باشد.»
وی با بیان اینکه بیش از 100 سال است که جنبشی وسیع و همه جانبه در تاریخ ایران جریان دارد، اظهار داشت:«این جنبش اصیل و حضور ملت ایران در میان سایر ملتها پیشتاز این جنبش در جهت نفی استبداد و استعمار و تلاش برای پیشرفت همه جانبه کشور و جست و جوی عدالت به عنوان مبنای کار حاکمان حضور داشته است.»
رئیس موسسه بین المللی گفتگوی فرهنگ ها وتمدن ها با تاکید بر اینکه می‌خواهیم آزادیهای مدنی بر اساس حقوق اساسی ملت در جامعه شکل بگیرد، گفت:«می‌خواهیم از عقب ماندگی تاریخی نجات پیدا کنیم و ننگ عقب ماندگی را از تاریخ ملت ایران پاک کنیم. می‌خواهیم خودمان بر سرنوشت خود حاکم شویم. جامعهای می‌خواهیم که در آن خبری از فقر و تبعیض نباشد. البته بیانصافی است اگر بگوییم از ابتدای پیروزی انقلاب تحولاتی در این زمینه صورت نگرفته است ولی هنوز به اهداف خود نرسیدهایم.»
خاتمی سپس به طرح سئوالات صریحی پرداخت.
وی گفت:«آیا ما از عقب ماندگی رهایی یافته ایم؟آیا فقر و فساد و تبعیض از جامعه ما رخ بربسته است، آیا دولت از اینکه کارفرمای بزرگ باشد، برآمده از مردم باشد و مسئول در برابر مردم باشد، آیا به جای اینکه دولت اینچنین باشد و کارفرمای بزرگ نباشد در جامعه ما تحقق یافته است؟آیادولت پشتیبان امنیت و پیشرفت ملت شده است؟ آیا در جامعه ما میزان رای ملت است یا هنوز به جای حفاظت از قانون و رای مردم کسانی می خواهند بر مردم قیمومیت اعمال کنند؟آیا شاهد پیشرفت همه جانبه هستیم؟»
خاتمی ادامه داد:«آیا آزادی به معنای واقعی کلمه در جامعه ما نهادینه شده است؟ آیا دانشگاههای ما که باید کانون آزادی باشند آزادی را احساس می کنند؟ آیا اکثریت در دانشگاههای ما با هیات های علمی شایسته است؟ آیا در دانشگاههای ما و در جامعه ما نقد قدرت هزینه ندارد؟ اگر ندارد این همه ستاره گذاری و محرومیت برای چیست؟چرا هنوز در برخی از دستگاهها و نهادها نقد که وظیفه اصلی دانشگاه و روشنکفر جامعه است به عنوان براندازی محسوب می شود با ناطق به عنوان برانداز برخورد می شود؟»
وی تاکید کرد:«آیا به قانون اساسی عمل می شود؟ آیا هنوز کسانی که باید حافظ قانون اساسی باشند و در پاسداری از رای مردم بکوشند آیا چنین است؟اگر به اهداف رسیده ایم پس سند چشم انداز بیست ساله یعنی چه؟ یعنی نرسیده ایم، یعنی تا رسیدن به این اهداف فاصله زیادی داریم.»
رئیس بنیاد باران همچنین گفت:«باید انقلاب و ارزشهای انقلاب همواره زنده بماند و باید تلاش کنیم که اهداف این انقلاب تحقق یابد.»
وی ادامه داد:«آنچه به دست آمده است قطعا بسیار ارزشمند است ولی ما به اهداف نهایی نرسیده ایم که بگوئیم دیگر در جامعه جنبش لازم نیست، جنبش در این مرحله یک تفاوت اساسی با جنبش در قبل از انقلاب دارد، در قبل از انقلاب جنبش برای از پای درآوردن یک رژیم تا بن دندان فاسد و وابسته به بیگانه بود و امروز جنبش برای این است که نظامی که از متن جامعه درآمده است به اهداف خود برسد، اگر لازم است در ساختارها و رفتارها اصلاح شود و تلاش کنیم تا آرمانهای انقلاب و همان اهدافی که در قانون اساسی آمده است، تحقق یابد.»
رئیس جمهور سابق کشورمان تصریح کرد:«جنبش دانشجویی هنگامی موفق هست که متوجه آن جنبش اساسی موجود و زمینه ساز در جامعه باشد و متوجه مسائل مختلف موجود در جامعه باشد و در جهت تغییر در وضع و حال طبق نیازها و خواستهای تاریخی و جامعه که پیشرفت، توسعه مردمسالاری، و بخصوص اخلاقی شدن جامعه و رسیدن به نظام و جامعه ای که هم حق و حرمت مردم در آن محفوظ باشد و هم نشانی از استبداد در آن نباشد و هم معنویت اخلاق در آن رعایت شود، باشد.»
وی تاکید کرد که دانشگاه با خصوصیاتی که دارد می تواند از سرآمدان این جنبش در جامعه ما و دارای نقش رهبری در جامعه ما باشد.
خاتمی، آزادی خواهی، آلوده نبودن به امور و شرایط دست و پاگیر زندگی،دانش آموختگی، آشنایی با جهان و جامعه را از محسنات جنبش دانشجویی خواند و گفت:«در صورت توجه به نیازهای جامعه، نه تنها جنبش پویای دانشجویی خواهیم داشت بلکه نقش رهبری اجتماعی را نیزمی تواند به عهده بگیرد، بی آنکه خود در قدرت باشد.»
وی ادامه داد:«همین جا فاصله جنبش دانشجویی با دیگر نهادهای مدنی مثل احزاب روشن و مشخص می شود، دانشجو در پی کسب قدرت نیست بلکه نظرش معطوف به اصلاح قدرت و حتی به قدرت رسیدن افراد و گروههای صالح است.»
خاتمی در ادامه بجث خود به بیان چند نکته مهم که می بایست جنبش دانشجویی به آن توجه کند پرداخت.
وی اولین مورد را داشتن اندیشه روشن و نیز سامان حرکت ناظر به تحول اساسی در مسیر آزادی و استقلال و عدالت و پیشرفت عنوان کرد.
از نظر رئیس بنیاد باران، داشتن نقش تاثیرگذار در جامعه و توان ایجاد نقش مرجعیت در جامعه ای که دچار بحران مرجعیت است باید مدنظر جنبش دانشجویی قرار گیرد.
او افزود:«امروز در کمال تاسف مرجعیت های دینی و سنتی ما تضعیف شده اند، مرجعیت های نهادهای مدنی هنوز شکل نگرفته است و جنبش دانشجویی اگر روشن باشد و واقع بین و در عین آرمانگرایی به واقعیات توجه کند می تواند تا حدود زیادی این نقش مرجعیت را داشته باشد.»
رئیس دولت اصلاحات در توضیح مورد سوم نیز اظهار داشت:«جنبش دانشجویی باید بتواند همزبان با جامعه باشد،یعنی اولا بتواند موقعیت زمانی و مکانی و جهانی و تاریخی را درک کند و نیز نیازهای واقعی جامعه را دریابد و رویکردها و شعارهای خود را با آن خواستها و نیازها منطبق کند و بعد به سوی استقرار نظم و سامانی حرکت کند که در آن دردهای مزمن و جدید جامعه درمان شود و خواستهای تاریخی جامعه مردمسالاری، پیشرفت، عدم وابستگی، رفاه توام با عدالت و توسعه و اخلاف و رعایت موازین مورد احترام و اعقتاد است رعایت شود و زبان او به زبان مردم نزدیک شود.»
وی تصریح کرد:«اشتباه نکنیم، در جامعه ما غلبه با تفکر و اندیشه دینی است، دانشجوی بیگانه با دین و رویگردان از دین قدرت ارتباط با جامعه و مفاهمه را نخواهد داشت و باز هم تاکید می کنم که جنبش دانشجویی معطوف به قدرت نیست، در عین حالی که برای روی کارآمدن قدرت صالح تلاش می کند همواره به صورت نقاد دولت و قدرت باقی خواهد ماند تا جلوی آفت فساد و خودکامگی با بگیرد و زمینه های رانت خواری و رانت دهی در جامعه از بین برود .»
خاتمی ادامه داد:«به تعبیر سقراط که نقش فیلسوف و پیشوا در جامعه را نقش خرمگس می داند که دائما نیش می زند، نیش به قدرت تا حد خود را بشناسد و نیش به جامعه تا حد خود را بشناسد، جنبش دانشجویی نیز باید چنین باشد.»
به عقیده خاتمی، جنبش دانشجویی باید به شعارها و معیارهای انقلاب پایبند باشند، چرا که انقلاب یک حادثه کوچک نبود، یک واقعه بزرگ بود دارای آرمانهای بلند در مسیر و در جهت تقویت خواستهای ملت ایران بود.
خاتمی در پایان سخنرانی خود خاطر نشان کرد:«جنبش دانشجویی باید به شعارها و معیارهای اصیل انقلاب پایبند باشد چرا که انقلاب یک حادثه کوچک نبود و دارای آرمانهای بلندی بود در جهت تقویت خواسته‌های تاریخی ملت ما. دانشجو باید بتواند ضمن پیگیری مواضع انقلاب، آرمان‌ها و اهداف، اگر هم نقد می‌کند در همین چارچوب حرکت کند.»
به گزارش باران، خاتمی سپس به سئوالات مختلف دانشجویان پاسخ گفت.
وی در پاسخ به این پرسش که «برای انتخابات ریاست‌جمهوری پیش رو، استراتژی شما و مجموعه دلسوزان نظام در چگونگی نقش‌آفرینی در انتخابات و تحقق رسالت جریان دانشجویی به عنوان امری که امروز یکی از اساسی‌ترین امور به شمار می‌آید، چیست؟» گفت: اگر اجازه بدهید بنده این سوال را آخر جواب می‌دهم.
دانشجویان حاضر در پاسخ «نه» گفتند.
وی در ادامه گفت:«پاسخ به این سوال کمی به توضیح نیاز دارد، پس اگر سوالاتی را که جواب کوتاهتری می‌خواهد، ابتدا بگویید بهتر است.»
اما دانشجویان حاضر در جلسه خواستار پاسخگویی خاتمی شدند که وی نیز به این پرسش پاسخ داد.
خاتمی اظهار داشت:«درانتخابات ریاست‌جمهوری که پیش روی ماست، ابتدا باید پرسید چه باید کرد، که این یک مساله است و صحبت شما در رابطه با شخص بنده نیز مساله دیگری است، در مورد خودم افرادی نظیر بنده از نسلی هستیم که در کودکی شاهد نهضت مقاومت ملی، استقرار حکومت ملی و بعد کودتای آمریکایی و ضدملی ٢٨ مرداد بوده است. »
وی ادامه داد:«در نوجوانی شاهد شروع نهضت بسیار گسترده و عمیق به رهبری امام بودیم و در بهترین سال‌های عمر در حوزه و دانشگاه لحظات شیرین و تلخی داشتیم؛ البته نه در حد بزرگانی که در این زمینه خیلی مایه گذاشتند، بلکه در حد ناچیزی، دست بر آتش مبارزات، چه در زمینه فکری و چه در زمینه عملی، داشتیم.»
خاتمی ادامه داد:«انقلاب اسلامی برای ما نوید یک بامداد روشن و نجات کشور از یک دوران سیاه را داشت؛ اما سوال اینجاست که ملت ما چه می‌خواستند؟»
رییس‌جمهور سابق کشورمان در ادامه توضیح داد:«اول اینکه از صد سال پیش که جنبش اجتماعی شروع و زمانی که انقلاب اسلامی پیروز شد، دوم اینکه یش از ١٣ قرن از حضور اسلام در این سرزمین می‌گذشت. این اسلام و دنیای اسلام در مواجهه با دنیای جدید که به لحاظ سیاسی، فکری و اقتصادی تحولاتی را ایجاد کرده بود، رویکردهای مختلفی پیدا کرد که یکی رویکرد انفعالی بود و از طرف سنت‌پرستان که فقط به ظواهر دین و اندیشه‌های خود پایبند بودند، مطرح می‌شد. همچنین مساله مقاومت کامل در مقابل غرب مطرح شد، البته می‌دانید این روش و سنت، خود از عوامل بسط و پیدایش سکولاریسم در کشورهای اسلامی بوده است.»
وی افزود:«در میان این افراد کسانی روشن‌بین‌تر بودند و می‌دانستند اوضاع و احوال تغییر کرده و سعی می‌کردند اسلام را به گونه‌ای مطرح کنند که بتواند حلال مشکلات باشد.
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگها و تمدنها خاطرنشان کرد: در عمل این‌ها فقط به امارت اسلامی و خلافت اسلامی که سابقه در تاریخ داشت، می‌اندیشیدند. در این میان انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام بود که جمهوری اسلامی را مطرح کرد؛ بینشی روشن که در عین حالی که می‌بایست بر هویت خود ملت تکیه کند، می‌خواست از دستاوردهای بزرگ دنیا در همه عرصه‌ها استفاده کند. ما در آن رویکرد اول ارتجاع کامل می‌بینیم و در قسمت دوم، یعنی آنها که به خلافت و امارت و زور می‌اندیشیدند،ما احساس می کردیم اگر روی کار می‌آمد، یک نظام خشن که فقط به ظواهر تکیه می‌کرد و همه آزادی‌ها را از بین می‌برد، ایجاد می‌شد که نمونه آن را در همسایگی خودمان دیدیم.»
خاتمی ادامه داد:«جمهوری اسلامی برای همه ما نویدبخش بود که بتوانیم بر اساس آن تحولی را ایجاد کنیم؛ و چه فداکاری‌هایی برای آن، و این همه شهید داده و تلاش شد. اکنون هم هر کاری که برای تحقق آن جمهوری به آن صورت که امام گفت و به آن صورت که در قانون اساسی آمده و خواست ملت ماست، انجام می‌دهیم.»
وی در ادامه با بیان این که در روند موجود با مشکلاتی روبرو هستیم، افزود:«معتقدیم با این روند که ممکن است حتی با حسن نیت هم باشد؛پیشرفت دور از دسترس است، مشکلاتی همچون فقر، تبعیض و نابرابری افزایش پیدا می‌کند، تهدیدها علیه ایران افزایش پیدا می‌کند، حتی خطر تحریف اسلام و آرمانهای انقلاب نیز وجود دارد.»
خاتمی با بیان این که برای کسانی که دلبسته نظام، اسلام، مردم و دارای اندیشه هستند، اندیشیدن درباره تغییر وضعیت موجود امر مطلوبی است، اظهار داشت: «معتقدیم کشور ظرفیت‌های فراوانی به لحاظ مدنی، اقتصادی، موقعیت ژئوپلوتیک و ژئواستراتژیک دارد که هم می‌توان از این مشکلات رهایی پیدا کرد و هم در جهت تامین خواسته‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مردم برنامه ارائه داد.»
وی خاطرنشان کرد: «بنده با کارشناسان و خبرگان در ارتباط هستم و معتقدم آسان‌ترین کار برای خدمت به مردم، داشتن برنامه است، اما مساله این است که آیا برنامه و شعار خوب داشتن برای این که بتوان به مردم خدمت کرد، کافی است؟ اگر این برنامه و منتخب مردم با پشتوانه یک تفاهم ملی و پشتوانه همه ارکان و ارگان‌های نظام روی کار نیاید و یا برعکس در مقابل برنامه‌هایش کارشکنی شود، نه تنها نمی‌شود از این امکانات استفاده کرد، بلکه حتی ممکن است امکانات موجود را هم به هدر دهد.»
خاتمی افزود:«درصورتی می‌توان با برنامه آمد که مطمئن باشد می‌توان آن را اجرایی کرد و دستگاهها و نهادهایی که دارای قدرت هستند پشتیبان باشند یا حداقل کارشکنی نکنند؛ بنابراین اگر کسی با وجود این که می‌داند برنامه دارد، ولی نمی‌تواند کار کند در آمدن تردید می‌کند، نشانه عافیت‌طلبی نیست، بلکه نشانه این است که آیا می‌تواند کار بکند یا نمی‌تواند؟ اگر همه چیز بر وفق مراد نباشد یا اگر کارشکنی در کار باشد، نمی‌توان کار را انجام داد.»
رییس‌جمهور سابق کشورمان تصریح کرد:« اما این که چه باید کرد؟ بنده معتقدم باید به تغییر اندیشید و در مسیر خدمت به مردم و آرمانهای آنها کار کرد، همچنین برای اعتلای کشور، تامین آزادی‌ها در جامعه، مبارزه با فقر، ایجاد تولید و اشتغال و سایر مسائل و همچنین دفع تهدیدها تلاش کرد. در اینجا نباید متوجه فرد باشیم. اگر فردی احساس کند آمدن او با کارشکنی توام می‌شود باید به سراغ فردی رفت که تحول‌خواه باشد و روی او هم حساسیت کمتر باشد تا بتواند به مردم خدمت کند و هم نیروها هدر نرود.»
وی ادامه داد: «بنابراین همه باید در عرصه انتخابات حضور داشته باشیم و بکوشیم آنچنان که به مصلحت جامعه است دفاع و تبلیغ برای آمدن افرادی که برنامه دارند و بتوانند در مسیر اهداف انقلاب حرکت و به جامعه خدمت کنند، انجام دهیم؛ بنابراین همه در اصل انتخابات به لطف خداوند شرکت می‌کنیم.»
در ادامه این سوال پرسیده شد که در شرایط فعلی، آن مسائلی که مورد نظر شماست و برتصمیم‌گیری شما اثر می‌گذارد کدام است؟
خاتمی در پاسخ گفت:«ما آزادی،استقلال، پیشرفت و عدالت را می‌خواهیم، باید واقع‌بین بود و اید‌ه‌آل‌گرایی نکرد. معتقدم ایران زمینه‌های بسیار مساعدی برای پیشرفت دارد. مردم ما شایسته برخورداری از آزادی و استقلال هستند؛ برای این کار قطعا باید برنامه داشت و بر این اساس آسان‌ترین کار داشتن برنامه است؛ به‌ویژه برای ما که تجربه تدوین دو برنامه سوم و چهارم و اجرای کامل برنامه سوم را داشتیم و به مسائل آشنا هستیم و مطالب را می‌دانیم. »
وی افزود: «معتقدم درحال حاضر شرایط سخت‌تر شده و نتوانسته‌ایم در مسیر اهدافی که چشم‌انداز و سایر اهداف بلند دارند، حرکت کنیم، اما انجام تحول در جامعه و پیشرفت که هم مردم از نظر اقتصادی در جایگاه مناسب باشند و هم عدالت اجتماعی حاکم شود و هم تهدیدها نسبت به ایران کم شود و در عین حالی که ما بر اصول پافشاری می‌کنیم، حفظ شود، کاملا میسر است؛ مهم آن است چه کسانی و چگونه می‌توانند کار را انجام دهند.»
رییس‌جمهور سابق کشورمان در ادامه گفت:«اگر شما برنامه خوب هم داشته باشید اما در مقابل با دو مساله روبرو باشید که یکی توقع مردم است که انتظار دارند یک شبه مسائل حل شود ، این در حالی است که مسائل یک شبه حل‌شدنی نیست اما می‌توان در آن جهت حرکت کرد و دومین مساله این که با کارشکنی و تخریب مواجه شوید؛ یعنی دستگاه‌هایی که باید کمک و پشتیبانی کنند فقط مردم را تحریک کنند.»
خاتمی افزود:«یادتان هست که در زمان بنده هم فقر، فساد و گرانی وجود داشت و اشتغال نبود، در رسانه ملی و دستگاه‌های مختلف و تشکیلات مختلف این امر مطرح شد! اما امروز ان‌شاءالله همه جا گل و بلبل شده است. »
وی ادامه داد:«اگر شرایط به این صورت باشد که واقع‌بینانه بتوان با مردم حرف زد و برنامه ارائه داد و بعد مطمئن بود که این برنامه‌ها در عمل پیاد می‌شوند،معقول این است که از طرف ارگان‌ها و نهادها پشتیبانی شود ولی حداقل انتظار این است که در برابر آن کارشکنی نشود.»
خاتمی افزود: «نمی‌توان به مردم قول داد و نتوانست عمل کرد و سپس همه جریان‌ها و جناح‌ها شروع به حمله کنند، بنده معتقدم باید کسی بیاید که می‌تواند کار بکند، البته من نمی‌گویم نه!، دارم بررسی می‌کنم. »
این سخنان خاتمی با تشویق دانشجویان حاضر در سالن مواجه شد.
وی خاطرنشان کرد:«اگر به سراغ افرادی برویم که هم برنامه دارند و هم تحول‌خواهند و هم حساسیتی که روی ما وجود دارد، روی آنها نیست، در خدمت بیشتر به مردم بوده‌ایم. ما و شما باید تلاش کنیم تا آنچه بیشتر به نفع ملت، انقلاب و جامعه است، ان‌شاءالله عملی شود.»
خاتمی در ادامه این جلسه در پاسخ به سوالی درباره این که بهترین استراتژی برای حضور کلیه گروه‌ها، اقشار سیاسی و به‌ویژه دانشجویان چیست؟ گفت:«آنچه برای انتخابات لازم است وجود آزادی فضای انتخابات، اطمینان از این که رای مردم مورد احترام و حفاظت قرار گیرد و همچنین زمینه‌سازی برای رقابت است؛ یعنی دوستان از هر جناح و گروه و حزبی ابتدا برنامه خود را عرضه کنند و زمینه و اطمینان داده شود که نمایندگان واقعی جریان‌های فکری و گروهی می‌توانند در عرصه انتخابات حاضر و گروه‌ها و جریان‌های بیرون بدون تخریب یکدیگر به ترویج برنامه‌های خود بپردازند. »
وی ادامه داد: «بنده معتقدم اصول‌گرایی به آن معنا که ما گفتیم راه نجات کشور، تقویت آرمانهای انقلاب و خدمت به مردم است؛ اما در عین حال این مردم هستند که باید نظر و رای بدهند و طبعا اگر فضا، فضای اطمینان‌بخش باشد، هر رایی که مردم دهند، باید مورد اطمینان قرار گیرد و همه به آن احترام بگذارند.»
رئیس بنیاد باران خاطر نشان کرد:«اگر مردم با امید در صحنه حاضر شوند، تردیدی ندارم که نتیجه رای آنها در جهتی خواهد بود که در مسیر تامین خواستهای ملت ایران، آزادی، استقلال، پیشرفت و رفع تهدیدهاست. مردم باید با همه وجود در صحنه حضور یابند.»
خاتمی با بیان این که همه کار دست ما نیست و بخشی در دست برگزارکنندگان است که باید این اطمینان را به مردم بدهند، گفت:«بخشی از این کار ارائه برنامه‌های روشن و جذاب برای جذب بیشتر مردم به پای صندوق‌های رای است. در صورت حصول چنین شرط‌هایی، هر نتیجه ای که حاصل شود باید به آن احترام گذاشت.»
رئیس موسسه بین المللی گفتگوی فرهنگها و تمدنها در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که آیا استراتژی‌ای برای مبارزه با کارشکنی‌هایی که از طرف نهادهای گوناگون در برابر کاندیداتوری شما یا نامزد اصلاح طلبان ایجاد خواهد شد وجود دارد، با تاکید بر این که یقینا باید در این زمینه کار شود، توضیح داد:«همه چیز دست ما نیست. شما دیدید که در جریان انتخابات گذشته در امر تایید صلاحیت‌ها چه شد و چه نیروهای برجسته انقلابی سابقه‌داری فقط به خاطر اینکه مورد پسند و توجه یک گرایش نبودند از صحنه حذف شدند.»
رئیس بنیاد باران ادامه داد:«در جریان انتخابات مجلس هشتم از ٢٩٠ کرسی مجلس، جبهه اصلاحات با همه تسامحی که داشت در ١٠٤ کرسی امکان رقابت داشت. دیدید که در این ١٠٤ کرسی نزدیک به ٦٠ نفر به صحنه آمدند، جو جامعه اینچنین است. آیا اگر در ٢٩٠ کرسی نامزدهای اصلاح‌طلب حضور داشتند، امروز بالای ٥٠ درصد این مجلس در اختیار اصلاح‌طلبان نبود؟»
رییس‌جمهور سابق کشورمان همچنین در واکنش به برخی شعاری با محتوای « مرگ بر ...» در سالن گفت:«اصلا شعار مرگ ندهید، بحث دوستانه داریم.»
خاتمی در ادامه سخنانش اظهار داشت:«این که بگذارند چه کسانی در عرصه بیایند و نیایند، یک مساله است، گرچه متاسفانه امروز تائید یا ردصلاحیت‌ها اثر مثبت یا منفی در جامعه ندارد و این برای ما باعث تاسف است، بدین معنا که ارزیابی در این زمینه برای جامعه ما چندان مورد توجه نیست، همچنان که متاسفانه امروز زندان رفتن در این نظام باعث خفت نیست و این باعث تاسف است.»
وی افزود:«ما از موضع دفاع از اسلام و جمهوری اسلامی می‌گوییم باید در جامعه طوری باشد که این طور تلقی شود که هر کس با او برخورد می‌شود، انسان مجرم خطرناکی است نه اینکه این شائبه ایجاد شود که در برخی مواقع فقط به خاطر انتقاد و آن هم نه اعتراض، برخوردی می‌شود یا افرادی به دلیل داشتن سلیقه خاص سیاسی رد صلاحیت می‌شوند ولو این که سابقه آنها در انقلاب، در جبهه و سایر مسائل از برخی کسانی که ردصلاحیت می‌کنند، خیلی بیشتر باشد.»
خاتمی تصریح کرد:«همه چیز دست ما نیست. ما فقط می‌توانیم اعتراض و مساله را مطرح کنیم، به همین دلیل باید تلاش شود افرادی که به هر حال یا توان ردصلاحیت آنها نیست به هیچ وجه یا ردصلاحیت آنها هزینه زیادی دارد بیشتر در صحنه شرکت کنند.»
وی ادامه داد:«اگر این مشکل نبود افراد باصلاحیتی وجود داشتند که می‌توانستند در انتخابات شرکت کنند و مورد توجه مردم قرار گیرند و خدمت کنند.»
خاتمی در ادامه توضیح داد:«افرادی که انتخابات را برگزار می‌کنند رسالت و وظیفه خود را پاسداری از رای مردم بدانند احساس نکنند که وظیفه شرعی آنها این است که یک چیزی خاصی محقق شود ولو اینکه رای مردم نباشد.»
وی ادامه داد:«این که ما می‌گوییم باید کسانی در جمهوری اسلامی مسئولیت داشته باشند که واقعا به رای مردم معتقد باشند، واقعا معتقد باشند که امام فرمود میزان رای ملت است، این اصل راهبردی است. نه اینکه خیال کنند که جمهوری اسلامی یک جنبه ظاهری دارد و رای مردم هیچ اعتباری ندارد و حتی قانون اساسی مورد توجه نیست، اگر چنین کسانی باشند حتی اجازه جابجایی یک رای را نخواهند داد.»
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگها و تمدنها ادامه داد:«انتخابات باید طوری باشد که نظارت کامل از سوی ملت و نمایندگانی که ممکن است مورد ستم قرار گیرند، واقع شود؛ اما متاسفانه در انتخابات مجلس نتوانستیم این موضوع را صددرصد اجرا کنیم؛ ولی دوستان سازوکاری را انجام دادند تا بتوانند نظارت را انجام دهند و حتی‌الامکان چهر‌ه‌های مطلوبی حضور پیدا کنند و از رای مردم حمایت شود.»
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگها و تمدنها، در ادامه سخنانش در دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال که شما «هشت سال شعار زنده باد مخالف من» را سردادید. دستاورد این هشت سال چه بود؟ گفت:«برای رسیدن به آرمان‌ها و اهداف انقلاب نه تنها فرصت هشت ساله کافی نیست؛ بلکه از آنجا که اصلاحات تدریجی است، ٢٨ سال نیز کافی نیست.»
وی در ادامه با بیان اینکه به هیچ‌وجه معتقد نیستم که ما در این هشت سال عیبی نداشتیم، گفت:«معتقدم بعضی جاها فرصت‌ها را از دست دادیم از جمله وقتی برخی کارشکنی‌ها شروع شد و با مصادره ارزشهای انقلاب، در مقابل اصلاحات و حرکت و خواست مردم ایستادند حتما اگر ما با قاطعیت بیشتر عمل می‌کردیم امروز وضع و حال‌مان بهتر می‌شد.»
رییس بنیاد باران، ادامه داد:«اگر بعضی از کارشکنی‌ها نبود قطعا ما دستاوردهای بیشتری داشتیم در عین حال هم بنده اعتراف می کنم که نقص و ضعف از ما بود و هم موانع و کارشکنی‌ها هم بود و در مقابل آن عمل می‌شد.»
خاتمی در ادامه با اشاره به وضعیت بحث مذاکره با آمریکا در دوره اصلاحات، اظهارداشت:«امروز معتقدم دولت ما انصافا با شجاعت پیشگام مذاکره با آمریکاست و راه مذاکره را بسته نمی داند و این قابل ستایش است اما آمریکایی‌ها به عرصه نمی‌آیند اما ما حتی تقاضای مذاکره با آمریکا نکردیم.»
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگها و تمدنها، در ادامه با اشاره به مصاحبه‌های دوره ریاست‌جمهوری خودش که «در آن به دفاع از همه اصول و ارزشهای انقلاب پرداخت»، گفت:«در این مصاحبه طوری صحبت کردم که برای اولین بار دولت آمریکا مطابق آن شرط مهمی که امام(ره) گذاشته بود دولت آمریکا عذرخواهی کند و قول دهد دیگر در امور ایران دخالت نکند برای اولین و آخرین بار دولت آمریکا رسما از ایران عذرخواهی کرد، اما به جای اینکه زمینه‌ها فراهم شود برای رفع مشکلات و تامین و منافع ملی یک حجمی از فعالیت و تبلیغات علیه اصلاحات صورت گرفت که بعد تبدیل شد به مسائلی که همین ایرانی که یک روز به او گفتند از ملتش معذرت می خواهیم را به عنوان محور شرارت معرفی کردند.»
وی که برنامه‌های دولت اصلاحات را دفاع از ارزش‌ها، اصول و خواستهای مردم و حقوق ملت می‌دانست آنچه در دوره اصلاحات در بحث برقراری رابطه با آمریکا پیش آمد را نیز در همین راستا ارزیابی کرد.
رییس بنیاد باران، در ادامه اظهاراتش با یادآوری شعاری که در زمینه توسعه سیاسی در دوران مسوولیتش مطرح می‌کرد، گفت:«من که متهم بودم بر فعالیتهای سیاسی تکیه می کنم، اما تحولات اقتصادی دولت اصلاحات قابل تقدیری نیز در دولت اصلاحات شکل گرفت که هنوز هم نان آن را می‌خوریم.»
خاتمی در پاسخ به این سئوال که در هشت سال دولت اصلاحات چه کرده است گفت:«در این هشت سال با نفت بشکه‌ای ٩ دلاری با خشکسالی وحشتناکی که داشتیم، تورم به ٥/١١ درصد رسید. صحبت تک‌نرخی کردن ارز بود که کاری بسیار ارزشمند و مورد تائید رهبری نیز بودند که گفته شد تورم در صورت تک‌نرخی شدن ارز 4 تا 8 درصد افزایش پیدا می‌کند، ما گفتیم این کار را انجام دادیم حتی اگر فحش مردم را بشنوم و کشور را با تورم ٣/١٥ درصدی تحویل این دولت دادیم و اما امروز با نفت ٩٠ دلاری سوال کنید وضعیت تورم در جامعه چقدر است؟»
وی اضافه کرد:«مطمئنا به نام اصلاحات حرف‌های بی‌ربطی زده شده بود و مطالبی گفته بودند، اما آن را به حساب اصلاحاتی که مردم به آن رای دادند نگذارید.»
رییس بنیاد باران، تاکید کرد:«اگر اصلاحات حتی اگر بنده نیایم،مجددا رای بیاورد تجربه آن هشت سال و تجربه این چهار سال را دارد.»
خاتمی در پاسخ به این سوال که با توجه به شرایط کنونی کشور آیا اصولا امیدی به آینده نظام هست یا خیر؟گفت:«این کشور خیلی مهم است و انقلاب شما خیلی بزرگ بود. امیدهای بزرگ به این کشور است،بنده این اعتقاد را دارم که شاید بخشی از جامعه هم ان را نپسندند؛ بنده به هیچ‌وجه معتقد نیستم دولت فعلی می‌خواهد کارها را خراب کند و مشکل ایجاد کند و مطمئنم آنها قصد خیر دارند اما به برنامه ها اهمیت نمی دهد.»
وی در ادامه به تدوین سند چشم‌انداز ٢٠ ساله نظام در دوران وی که به تایید رهبری و تصویب مجمع تشخیص مصلحت رسید اشاره کرد و با یادآوری اینکه برنامه چهارم توسعه نیز در راستای تحقق اهداف سند چشم‌انداز تدوین شد، گفت:«اگر این برنامه را در افق چشم‌انداز اجرا می‌کردیم وضعیت ما در خصوص تورم، نقدینگی، آزادی و پیشرفت و عزت ملت ما در دنیا به مراتب بهتر و بیشتر بود اما دوستان تشخیص دادند که آن برنامه درست نیست، باید سئوال کنیم که جای آن برنامه چه چیز گذاشته شد؟»
رئیس بنیاد باران تصریح کرد:«بله، کشور با مشکلات و نابسامانی هایی روبرو است، در زمان ما به نحوی بوده امروز هم به نحوی است منتها من معتقدم که هم واقعا باید مسئولان کشور به خود بیایند که این روند روند درستی نیست.»
رییس‌جمهور سابق کشورمان، در ادامه با ابراز امیدواری نسبت به اینکه ملت انتخابی انجام دهند که در جهت بهبود امور باشد، اظهار داشت:«با وضعیت فعلی دیرتر و گران‌تر به اهداف انقلاب می‌رسیم اما اگر وضعیت عوض شود زودتر و ارزان‌تر این اهداف محقق خواهد شد.»
وی همچنین در ادامه در پاسخ به سوالی درباره نگاهش به کسانی که در مقطعی شعار عبور از خاتمی را مطرح کردند اظهار داشت:«طبعا همه اندیشه‌هایی که به نام اصلاحات بیان شد را قبول ندارم، اما ما در جامعه متکثر زندگی می‌کنیم. خاتمی کسی نیست، هر کسی هر اندیشه‌ای که دارد باید ابراز کند.»
رییس بنیاد باران، ادامه داد:«مگر حضرت امام (ره)در پاریس نفرمودند حتی کسانی که اصل دین و اسلام را قبول ندارند و مارکسیست یا ماتریالیست هستند در جمهوری اسلامی آزادند صحبت کنند و تشکل و تجمع داشته باشند.»
وی تصریح کرد:«بنابراین باید هر اندیشه ای مورد احترام باشد می خواهد از خاتمی عبور کند، می خواهد عبور نکند من نسبت به اسلام و آزادی و دموکراسی این عقاید را دارم و دیگران می توانند عقاید دیگری داشته باشند.»
در ادامه این جلسه سوال دیگری پرسیده شد مبنی بر اینکه امروز عده‌ای هستند که با مصادره امام در تلاشند که به مطامع خود دست یابند امامی که شما شناختید، چگونه امامی بود؟
خاتمی در پاسخ به این پرسش با بیان اینکه الان در این مکان مجال و فرصت برای صحبت از امام(ره) نیست، گفت:«در آن زمان در آن بینشی که نسبت به اسلام وجود داشت؛جریانات اسلامی متفکر همچون علامه طباطبایی، شهید مطهری، مهندس بازرگان، آیت‌الله طالقانی و استاد شریعتی در آن بحران‌ها و سختی‌ها اندیشه‌های روشن اسلام را مطرح می‌کردند.»
وی افزود:«امام(ره) از دو جهت امتیاز داشت یکی از جهت طرح اندیشه‌های مهم و دیگری از لحاظ اینکه اندیشه‌های ایشان ناظر به عمل بود. ایشان انسانی اسلامی و متدین بودند که لحظه‌ای در انجام وظایف دینی تردید نمی‌کردند. ایشان در مقابل خیلی‌ها مساله جمهوری اسلامی را مطرح کردند.»
خاتمی در ادامه به بیان خاطره‌ای از امام(ره) پرداخت و گفت:«زمانی که امام در پاریس حضور داشتند و مساله جمهوری اسلامی را مطرح کردند گروههای اسلامی غیردینی با بنده برای دیدار با امام تماس گرفتند البته این افراد بعد از مدتی ضد جمهوری اسلامی، امام و انقلاب اسلامی شدند، اما آن روز آنها اظهار ارادت و علاقه به امام و جمهوری اسلامی می‌کردند.برخی از آنها خواستار دیدار با امام شدند. بنده به همین دلیل به حاج احمد‌آقا گفتم که این‌ها قصد دیدار با امام را دارند البته این افراد همان کسانی هستند که از دل آنها القاعده و طالبان درآمد. آنها در آن دیدار به امام اعتراض کردند که جمهوری اسلامی یک بدعت است و در اسلام چیزی به نام جمهوری اسلامی وجود ندارد.بنابراین اگر به نام خلیفه مسلمین در صحنه حاضر شوید با شما بیعت و همه امکانات را در اختیارتان قرار می‌دهیم. امام در واکنش به این سخنان با عصبانیت فرمودند که بنده هیچ احتیاجی به امکانات شما ندارم. جمهوری اسلامی بدعت نیست و ما روشی جز جمهوری اسلامی را قبول نداریم.»
در این هنگام یکی از دانشجویان از میان جلسه فریاد زد پس انقلاب فرهنگی چه بود؟، که خاتمی در واکنش گفت:«صحبت از اندیشه است. امام(ره) به صراحت فرمودند هر اندیشه‌ای حتی اندیشه‌های الحادی در جمهوری اسلامی تا وقتی که به توطئه نیانجامد و دست به اسلحه نبرد، آزاد است.»
وی ادامه داد:«ممکن است در انقلاب فرهنگی نیز برخی تندروی‌ها انجام شده باشد، اما این را نباید به حساب امام گذاشت.امامی که من می‌شناختم امامی بود که به رای مردم، استقلال و آزادی مردم مومن بود و معتقد بود که اسلام با همه این‌ها سازگاری دارد و اگر انحرافی وجواد دارد، اینجاست.»
رییس‌جمهور سابق کشورمان خاطرنشان کرد:«متاسفانه در جمهوری اسلامی برخی به صراحت گفتند که امام هم"جمهوری اسلامی" را قبول نداشت!؛با این تفکرات می‌خواهند بگویند نماینده اسلام هستند؟ این تفکر می‌تواند در جامعه باشد، ولی هیچ کس نباید اجازه دهد که به نام انقلاب و در کانون‌هایی که قدرت را در دست دارند این تفکرها حضور پیدا کنند. یکی از دغدغه‌های اساسی اصلاح‌طلبان با آنها در تحجر، واپس‌گرایی و ظاهرگرایی است؛ مگر در همین جمهوری اسلامی نگفتند که مردم جاهل هستند و رای اکثریت رای جاهلان است؟»
به گزارش یزدفردا به نقل از باران، رئیس دولت اصلاحات در جمع دانشجویان به طرح سئوالاتی صریح و شفاف از دولتمردان، مسئولان، دانشجویان و مردم پرداخت و گفت:«چرا هنوز در برخی از دستگاهها و نهادها نقد که وظیفه اصلی دانشگاه و روشنکفر جامعه است به عنوان براندازی محسوب می شود، با ناطق به عنوان برانداز برخورد می شود؟آیا به قانون اساسی عمل می شود؟ آیا هنوز کسانی که باید حافظ قانون اساسی باشند و در پاسداری از رای مردم بکوشند آیا چنین است؟»
حجت الاسلام سید محمد خاتمی در جمع هزاران دانشجوی در مراسم روز دانشجو در دانشگاه تهران با عنوان «یادگار خون عاشقان» و توسط انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران برگزار شد، با تبربک عید سعید غدیر، از این عید به عنوان عید سعید انسان مومن و آزاده و عیدی که شیعیان افتخار دارند که انتصاب بیشتری با آن دارند، اما در واقع این عید فراتر از وابستگی به یک مذهب و یک گرایش است، عید انسان آنگونه که باید بود یاد کرد.
وی همچنین به سالروز شهادت آیت الله دکتر مفتح اشاره کرد و گفت:«در آستانه سالروز شهادت انسان بزرگی هستیم که هم مبارز بود هم روشن اندیش بود، هم مومن بود و هم دارای سعه صدر و در آغاز انقلاب و بامداد انقلاب به دست جنایتکاران ترور شد.»
رئیس بنیاد باران به جایگاه ویژه آیت الله دکتر مفتح در حوزه و دانشگاه اشاره کرد و اظهار داشت:«ایشان در مبارزات و در جریان نشر اندیشه های روشن اسلامی و مبارزه با تحجر و تفکرهای ارتجاعی نقش بزرگی داشت و و یکی از نگرانیهای ما این است که شخصیتهایی مانند مفتح که مظهر روشنفکری بودند توسط برخی جریانات مصادره شود و من با اطمینان میگویم مفتح از شخصیتهای برجستهای بود که اگر امروز بود، در کنار شما دانشجویان حضور داشت.»
خاتمی با اشاره به سالروز شهادت سه آذر اهورایی، تصریح کرد:« به این روز از زوایای مختلف می توان نگریست، 16 آذر مظهر بیداری دانشگاه در دفاع از آزادی، استقلال و سربلندی کشور و نشان دهنده پیشگام بودن دانشگاه در پرداخت هزینه برای آرمانهای ملت است.»
وی 16 آذر را اعلام مبارزه نفس گیر ملت ایران با استبداد دانست و افزود:«دانشگاه در این مسیر پیشتاز بود تا بگوید مرحله تازه ای از مبارزه در ایران علیه استبداد آغاز شده است.»
رئیس جمهور سابق کشورمان شکستن فضای رعب و وحشت ایجاد شده پس از کودتای 28 مرداد را از دیگر شاخصههای واقعه 16 آذر عنوان کرد و گفت:»سه قطره خون پاک دانشجویان شهید زمینه ساز و آتش فشانی شد برای مبارزه با استبداد.»
وی با تاکید بر اینکه 16 آذر در میان حوادث گوناگون دانشگاه جایگاه ممتازی دارد،تصریح کرد:«بر همین اساس 16 آذر شایستگی این را دارد که به عنوان نماد جنبش دانشجویی مطرح شود.»
خاتمی در ادامه به نقش موثر دانشجویان در پیروزی انقلاب اسلامی اشاره کرد و اظهار داشت:«بیش از صدها تن از دانشجویان حیثیت خود را برای سربلندی کشور و دفاع از انقلاب و منافع ملی از دست دادند و رزمندههای بسیاری بودند که در جبهه حاضر شدند اما همه این حوادث منشا آن در دانشگاه بود.»
وی سپس به حادثه تلخ کوی دانشگاه تهران اشاره کرد و ادامه داد:« حادثه کوی دانشگاه نشانه مظلومیت دانشگاه و مقاومت ستودنی این دانشگاه بود. 18تیر جنایت بزرگی بود که زخم مظلومیت آن هنوز دل های دلسوزان نظام را میسوزاند. در صورتی که این حادثه هیچ ربطی به دانشگاه نداشت و سبب شد که فشار بر دانشگاه بیشتر شود.»
خاتمی با تاکید مجدد بر اینکه 16 آذر نماد جنبش دانشجویی بود، تصریح کرد:«16 آذر یک حادثه مستمر و دائم است که همیشه باید به یاد آن بود.»
رئیسجمهور سابق کشورمان با بیان اینکه در بررسی روز دانشجو باید نکاتی را مد نظر قرار داد، تصریح کرد:« سوال من این است که آیا ما واقعاً جنبش دانشجویی داریم؟ معتقدم هر جنبش خاص اجتماعی اگر ریشه در جنبش عام اجتماعی نداشته باشد، یا پا نمیگیرد یا خیلی زود از بین خواهد رفت، پس باید همسو با جنبش اجتماعی باشد تا نقش هدایت گری داشته باشد.»
وی با بیان اینکه بیش از 100 سال است که جنبشی وسیع و همه جانبه در تاریخ ایران جریان دارد، اظهار داشت:«این جنبش اصیل و حضور ملت ایران در میان سایر ملتها پیشتاز این جنبش در جهت نفی استبداد و استعمار و تلاش برای پیشرفت همه جانبه کشور و جست و جوی عدالت به عنوان مبنای کار حاکمان حضور داشته است.»
رئیس موسسه بین المللی گفتگوی فرهنگ ها وتمدن ها با تاکید بر اینکه می‌خواهیم آزادیهای مدنی بر اساس حقوق اساسی ملت در جامعه شکل بگیرد، گفت:«می‌خواهیم از عقب ماندگی تاریخی نجات پیدا کنیم و ننگ عقب ماندگی را از تاریخ ملت ایران پاک کنیم. می‌خواهیم خودمان بر سرنوشت خود حاکم شویم. جامعهای می‌خواهیم که در آن خبری از فقر و تبعیض نباشد. البته بیانصافی است اگر بگوییم از ابتدای پیروزی انقلاب تحولاتی در این زمینه صورت نگرفته است ولی هنوز به اهداف خود نرسیدهایم.»
خاتمی سپس به طرح سئوالات صریحی پرداخت.
وی گفت:«آیا ما از عقب ماندگی رهایی یافته ایم؟آیا فقر و فساد و تبعیض از جامعه ما رخ بربسته است، آیا دولت از اینکه کارفرمای بزرگ باشد، برآمده از مردم باشد و مسئول در برابر مردم باشد، آیا به جای اینکه دولت اینچنین باشد و کارفرمای بزرگ نباشد در جامعه ما تحقق یافته است؟آیادولت پشتیبان امنیت و پیشرفت ملت شده است؟ آیا در جامعه ما میزان رای ملت است یا هنوز به جای حفاظت از قانون و رای مردم کسانی می خواهند بر مردم قیمومیت اعمال کنند؟آیا شاهد پیشرفت همه جانبه هستیم؟»
خاتمی ادامه داد:«آیا آزادی به معنای واقعی کلمه در جامعه ما نهادینه شده است؟ آیا دانشگاههای ما که باید کانون آزادی باشند آزادی را احساس می کنند؟ آیا اکثریت در دانشگاههای ما با هیات های علمی شایسته است؟ آیا در دانشگاههای ما و در جامعه ما نقد قدرت هزینه ندارد؟ اگر ندارد این همه ستاره گذاری و محرومیت برای چیست؟چرا هنوز در برخی از دستگاهها و نهادها نقد که وظیفه اصلی دانشگاه و روشنکفر جامعه است به عنوان براندازی محسوب می شود با ناطق به عنوان برانداز برخورد می شود؟»
وی تاکید کرد:«آیا به قانون اساسی عمل می شود؟ آیا هنوز کسانی که باید حافظ قانون اساسی باشند و در پاسداری از رای مردم بکوشند آیا چنین است؟اگر به اهداف رسیده ایم پس سند چشم انداز بیست ساله یعنی چه؟ یعنی نرسیده ایم، یعنی تا رسیدن به این اهداف فاصله زیادی داریم.»
رئیس بنیاد باران همچنین گفت:«باید انقلاب و ارزشهای انقلاب همواره زنده بماند و باید تلاش کنیم که اهداف این انقلاب تحقق یابد.»
وی ادامه داد:«آنچه به دست آمده است قطعا بسیار ارزشمند است ولی ما به اهداف نهایی نرسیده ایم که بگوئیم دیگر در جامعه جنبش لازم نیست، جنبش در این مرحله یک تفاوت اساسی با جنبش در قبل از انقلاب دارد، در قبل از انقلاب جنبش برای از پای درآوردن یک رژیم تا بن دندان فاسد و وابسته به بیگانه بود و امروز جنبش برای این است که نظامی که از متن جامعه درآمده است به اهداف خود برسد، اگر لازم است در ساختارها و رفتارها اصلاح شود و تلاش کنیم تا آرمانهای انقلاب و همان اهدافی که در قانون اساسی آمده است، تحقق یابد.»
رئیس جمهور سابق کشورمان تصریح کرد:«جنبش دانشجویی هنگامی موفق هست که متوجه آن جنبش اساسی موجود و زمینه ساز در جامعه باشد و متوجه مسائل مختلف موجود در جامعه باشد و در جهت تغییر در وضع و حال طبق نیازها و خواستهای تاریخی و جامعه که پیشرفت، توسعه مردمسالاری، و بخصوص اخلاقی شدن جامعه و رسیدن به نظام و جامعه ای که هم حق و حرمت مردم در آن محفوظ باشد و هم نشانی از استبداد در آن نباشد و هم معنویت اخلاق در آن رعایت شود، باشد.»
وی تاکید کرد که دانشگاه با خصوصیاتی که دارد می تواند از سرآمدان این جنبش در جامعه ما و دارای نقش رهبری در جامعه ما باشد.
خاتمی، آزادی خواهی، آلوده نبودن به امور و شرایط دست و پاگیر زندگی،دانش آموختگی، آشنایی با جهان و جامعه را از محسنات جنبش دانشجویی خواند و گفت:«در صورت توجه به نیازهای جامعه، نه تنها جنبش پویای دانشجویی خواهیم داشت بلکه نقش رهبری اجتماعی را نیزمی تواند به عهده بگیرد، بی آنکه خود در قدرت باشد.»
وی ادامه داد:«همین جا فاصله جنبش دانشجویی با دیگر نهادهای مدنی مثل احزاب روشن و مشخص می شود، دانشجو در پی کسب قدرت نیست بلکه نظرش معطوف به اصلاح قدرت و حتی به قدرت رسیدن افراد و گروههای صالح است.»
خاتمی در ادامه بجث خود به بیان چند نکته مهم که می بایست جنبش دانشجویی به آن توجه کند پرداخت.
وی اولین مورد را داشتن اندیشه روشن و نیز سامان حرکت ناظر به تحول اساسی در مسیر آزادی و استقلال و عدالت و پیشرفت عنوان کرد.
از نظر رئیس بنیاد باران، داشتن نقش تاثیرگذار در جامعه و توان ایجاد نقش مرجعیت در جامعه ای که دچار بحران مرجعیت است باید مدنظر جنبش دانشجویی قرار گیرد.
او افزود:«امروز در کمال تاسف مرجعیت های دینی و سنتی ما تضعیف شده اند، مرجعیت های نهادهای مدنی هنوز شکل نگرفته است و جنبش دانشجویی اگر روشن باشد و واقع بین و در عین آرمانگرایی به واقعیات توجه کند می تواند تا حدود زیادی این نقش مرجعیت را داشته باشد.»
رئیس دولت اصلاحات در توضیح مورد سوم نیز اظهار داشت:«جنبش دانشجویی باید بتواند همزبان با جامعه باشد،یعنی اولا بتواند موقعیت زمانی و مکانی و جهانی و تاریخی را درک کند و نیز نیازهای واقعی جامعه را دریابد و رویکردها و شعارهای خود را با آن خواستها و نیازها منطبق کند و بعد به سوی استقرار نظم و سامانی حرکت کند که در آن دردهای مزمن و جدید جامعه درمان شود و خواستهای تاریخی جامعه مردمسالاری، پیشرفت، عدم وابستگی، رفاه توام با عدالت و توسعه و اخلاف و رعایت موازین مورد احترام و اعقتاد است رعایت شود و زبان او به زبان مردم نزدیک شود.»
وی تصریح کرد:«اشتباه نکنیم، در جامعه ما غلبه با تفکر و اندیشه دینی است، دانشجوی بیگانه با دین و رویگردان از دین قدرت ارتباط با جامعه و مفاهمه را نخواهد داشت و باز هم تاکید می کنم که جنبش دانشجویی معطوف به قدرت نیست، در عین حالی که برای روی کارآمدن قدرت صالح تلاش می کند همواره به صورت نقاد دولت و قدرت باقی خواهد ماند تا جلوی آفت فساد و خودکامگی با بگیرد و زمینه های رانت خواری و رانت دهی در جامعه از بین برود .»
خاتمی ادامه داد:«به تعبیر سقراط که نقش فیلسوف و پیشوا در جامعه را نقش خرمگس می داند که دائما نیش می زند، نیش به قدرت تا حد خود را بشناسد و نیش به جامعه تا حد خود را بشناسد، جنبش دانشجویی نیز باید چنین باشد.»
به عقیده خاتمی، جنبش دانشجویی باید به شعارها و معیارهای انقلاب پایبند باشند، چرا که انقلاب یک حادثه کوچک نبود، یک واقعه بزرگ بود دارای آرمانهای بلند در مسیر و در جهت تقویت خواستهای ملت ایران بود.
خاتمی در پایان سخنرانی خود خاطر نشان کرد:«جنبش دانشجویی باید به شعارها و معیارهای اصیل انقلاب پایبند باشد چرا که انقلاب یک حادثه کوچک نبود و دارای آرمانهای بلندی بود در جهت تقویت خواسته‌های تاریخی ملت ما. دانشجو باید بتواند ضمن پیگیری مواضع انقلاب، آرمان‌ها و اهداف، اگر هم نقد می‌کند در همین چارچوب حرکت کند.»
به گزارش باران، خاتمی سپس به سئوالات مختلف دانشجویان پاسخ گفت.
وی در پاسخ به این پرسش که «برای انتخابات ریاست‌جمهوری پیش رو، استراتژی شما و مجموعه دلسوزان نظام در چگونگی نقش‌آفرینی در انتخابات و تحقق رسالت جریان دانشجویی به عنوان امری که امروز یکی از اساسی‌ترین امور به شمار می‌آید، چیست؟» گفت: اگر اجازه بدهید بنده این سوال را آخر جواب می‌دهم.
دانشجویان حاضر در پاسخ «نه» گفتند.
وی در ادامه گفت:«پاسخ به این سوال کمی به توضیح نیاز دارد، پس اگر سوالاتی را که جواب کوتاهتری می‌خواهد، ابتدا بگویید بهتر است.»
اما دانشجویان حاضر در جلسه خواستار پاسخگویی خاتمی شدند که وی نیز به این پرسش پاسخ داد.
خاتمی اظهار داشت:«درانتخابات ریاست‌جمهوری که پیش روی ماست، ابتدا باید پرسید چه باید کرد، که این یک مساله است و صحبت شما در رابطه با شخص بنده نیز مساله دیگری است، در مورد خودم افرادی نظیر بنده از نسلی هستیم که در کودکی شاهد نهضت مقاومت ملی، استقرار حکومت ملی و بعد کودتای آمریکایی و ضدملی ٢٨ مرداد بوده است. »
وی ادامه داد:«در نوجوانی شاهد شروع نهضت بسیار گسترده و عمیق به رهبری امام بودیم و در بهترین سال‌های عمر در حوزه و دانشگاه لحظات شیرین و تلخی داشتیم؛ البته نه در حد بزرگانی که در این زمینه خیلی مایه گذاشتند، بلکه در حد ناچیزی، دست بر آتش مبارزات، چه در زمینه فکری و چه در زمینه عملی، داشتیم.»
خاتمی ادامه داد:«انقلاب اسلامی برای ما نوید یک بامداد روشن و نجات کشور از یک دوران سیاه را داشت؛ اما سوال اینجاست که ملت ما چه می‌خواستند؟»
رییس‌جمهور سابق کشورمان در ادامه توضیح داد:«اول اینکه از صد سال پیش که جنبش اجتماعی شروع و زمانی که انقلاب اسلامی پیروز شد، دوم اینکه یش از ١٣ قرن از حضور اسلام در این سرزمین می‌گذشت. این اسلام و دنیای اسلام در مواجهه با دنیای جدید که به لحاظ سیاسی، فکری و اقتصادی تحولاتی را ایجاد کرده بود، رویکردهای مختلفی پیدا کرد که یکی رویکرد انفعالی بود و از طرف سنت‌پرستان که فقط به ظواهر دین و اندیشه‌های خود پایبند بودند، مطرح می‌شد. همچنین مساله مقاومت کامل در مقابل غرب مطرح شد، البته می‌دانید این روش و سنت، خود از عوامل بسط و پیدایش سکولاریسم در کشورهای اسلامی بوده است.»
وی افزود:«در میان این افراد کسانی روشن‌بین‌تر بودند و می‌دانستند اوضاع و احوال تغییر کرده و سعی می‌کردند اسلام را به گونه‌ای مطرح کنند که بتواند حلال مشکلات باشد.
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگها و تمدنها خاطرنشان کرد: در عمل این‌ها فقط به امارت اسلامی و خلافت اسلامی که سابقه در تاریخ داشت، می‌اندیشیدند. در این میان انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام بود که جمهوری اسلامی را مطرح کرد؛ بینشی روشن که در عین حالی که می‌بایست بر هویت خود ملت تکیه کند، می‌خواست از دستاوردهای بزرگ دنیا در همه عرصه‌ها استفاده کند. ما در آن رویکرد اول ارتجاع کامل می‌بینیم و در قسمت دوم، یعنی آنها که به خلافت و امارت و زور می‌اندیشیدند،ما احساس می کردیم اگر روی کار می‌آمد، یک نظام خشن که فقط به ظواهر تکیه می‌کرد و همه آزادی‌ها را از بین می‌برد، ایجاد می‌شد که نمونه آن را در همسایگی خودمان دیدیم.»
خاتمی ادامه داد:«جمهوری اسلامی برای همه ما نویدبخش بود که بتوانیم بر اساس آن تحولی را ایجاد کنیم؛ و چه فداکاری‌هایی برای آن، و این همه شهید داده و تلاش شد. اکنون هم هر کاری که برای تحقق آن جمهوری به آن صورت که امام گفت و به آن صورت که در قانون اساسی آمده و خواست ملت ماست، انجام می‌دهیم.»
وی در ادامه با بیان این که در روند موجود با مشکلاتی روبرو هستیم، افزود:«معتقدیم با این روند که ممکن است حتی با حسن نیت هم باشد؛پیشرفت دور از دسترس است، مشکلاتی همچون فقر، تبعیض و نابرابری افزایش پیدا می‌کند، تهدیدها علیه ایران افزایش پیدا می‌کند، حتی خطر تحریف اسلام و آرمانهای انقلاب نیز وجود دارد.»
خاتمی با بیان این که برای کسانی که دلبسته نظام، اسلام، مردم و دارای اندیشه هستند، اندیشیدن درباره تغییر وضعیت موجود امر مطلوبی است، اظهار داشت: «معتقدیم کشور ظرفیت‌های فراوانی به لحاظ مدنی، اقتصادی، موقعیت ژئوپلوتیک و ژئواستراتژیک دارد که هم می‌توان از این مشکلات رهایی پیدا کرد و هم در جهت تامین خواسته‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مردم برنامه ارائه داد.»
وی خاطرنشان کرد: «بنده با کارشناسان و خبرگان در ارتباط هستم و معتقدم آسان‌ترین کار برای خدمت به مردم، داشتن برنامه است، اما مساله این است که آیا برنامه و شعار خوب داشتن برای این که بتوان به مردم خدمت کرد، کافی است؟ اگر این برنامه و منتخب مردم با پشتوانه یک تفاهم ملی و پشتوانه همه ارکان و ارگان‌های نظام روی کار نیاید و یا برعکس در مقابل برنامه‌هایش کارشکنی شود، نه تنها نمی‌شود از این امکانات استفاده کرد، بلکه حتی ممکن است امکانات موجود را هم به هدر دهد.»
خاتمی افزود:«درصورتی می‌توان با برنامه آمد که مطمئن باشد می‌توان آن را اجرایی کرد و دستگاهها و نهادهایی که دارای قدرت هستند پشتیبان باشند یا حداقل کارشکنی نکنند؛ بنابراین اگر کسی با وجود این که می‌داند برنامه دارد، ولی نمی‌تواند کار کند در آمدن تردید می‌کند، نشانه عافیت‌طلبی نیست، بلکه نشانه این است که آیا می‌تواند کار بکند یا نمی‌تواند؟ اگر همه چیز بر وفق مراد نباشد یا اگر کارشکنی در کار باشد، نمی‌توان کار را انجام داد.»
رییس‌جمهور سابق کشورمان تصریح کرد:« اما این که چه باید کرد؟ بنده معتقدم باید به تغییر اندیشید و در مسیر خدمت به مردم و آرمانهای آنها کار کرد، همچنین برای اعتلای کشور، تامین آزادی‌ها در جامعه، مبارزه با فقر، ایجاد تولید و اشتغال و سایر مسائل و همچنین دفع تهدیدها تلاش کرد. در اینجا نباید متوجه فرد باشیم. اگر فردی احساس کند آمدن او با کارشکنی توام می‌شود باید به سراغ فردی رفت که تحول‌خواه باشد و روی او هم حساسیت کمتر باشد تا بتواند به مردم خدمت کند و هم نیروها هدر نرود.»
وی ادامه داد: «بنابراین همه باید در عرصه انتخابات حضور داشته باشیم و بکوشیم آنچنان که به مصلحت جامعه است دفاع و تبلیغ برای آمدن افرادی که برنامه دارند و بتوانند در مسیر اهداف انقلاب حرکت و به جامعه خدمت کنند، انجام دهیم؛ بنابراین همه در اصل انتخابات به لطف خداوند شرکت می‌کنیم.»
در ادامه این سوال پرسیده شد که در شرایط فعلی، آن مسائلی که مورد نظر شماست و برتصمیم‌گیری شما اثر می‌گذارد کدام است؟
خاتمی در پاسخ گفت:«ما آزادی،استقلال، پیشرفت و عدالت را می‌خواهیم، باید واقع‌بین بود و اید‌ه‌آل‌گرایی نکرد. معتقدم ایران زمینه‌های بسیار مساعدی برای پیشرفت دارد. مردم ما شایسته برخورداری از آزادی و استقلال هستند؛ برای این کار قطعا باید برنامه داشت و بر این اساس آسان‌ترین کار داشتن برنامه است؛ به‌ویژه برای ما که تجربه تدوین دو برنامه سوم و چهارم و اجرای کامل برنامه سوم را داشتیم و به مسائل آشنا هستیم و مطالب را می‌دانیم. »
وی افزود: «معتقدم درحال حاضر شرایط سخت‌تر شده و نتوانسته‌ایم در مسیر اهدافی که چشم‌انداز و سایر اهداف بلند دارند، حرکت کنیم، اما انجام تحول در جامعه و پیشرفت که هم مردم از نظر اقتصادی در جایگاه مناسب باشند و هم عدالت اجتماعی حاکم شود و هم تهدیدها نسبت به ایران کم شود و در عین حالی که ما بر اصول پافشاری می‌کنیم، حفظ شود، کاملا میسر است؛ مهم آن است چه کسانی و چگونه می‌توانند کار را انجام دهند.»
رییس‌جمهور سابق کشورمان در ادامه گفت:«اگر شما برنامه خوب هم داشته باشید اما در مقابل با دو مساله روبرو باشید که یکی توقع مردم است که انتظار دارند یک شبه مسائل حل شود ، این در حالی است که مسائل یک شبه حل‌شدنی نیست اما می‌توان در آن جهت حرکت کرد و دومین مساله این که با کارشکنی و تخریب مواجه شوید؛ یعنی دستگاه‌هایی که باید کمک و پشتیبانی کنند فقط مردم را تحریک کنند.»
خاتمی افزود:«یادتان هست که در زمان بنده هم فقر، فساد و گرانی وجود داشت و اشتغال نبود، در رسانه ملی و دستگاه‌های مختلف و تشکیلات مختلف این امر مطرح شد! اما امروز ان‌شاءالله همه جا گل و بلبل شده است. »
وی ادامه داد:«اگر شرایط به این صورت باشد که واقع‌بینانه بتوان با مردم حرف زد و برنامه ارائه داد و بعد مطمئن بود که این برنامه‌ها در عمل پیاد می‌شوند،معقول این است که از طرف ارگان‌ها و نهادها پشتیبانی شود ولی حداقل انتظار این است که در برابر آن کارشکنی نشود.»
خاتمی افزود: «نمی‌توان به مردم قول داد و نتوانست عمل کرد و سپس همه جریان‌ها و جناح‌ها شروع به حمله کنند، بنده معتقدم باید کسی بیاید که می‌تواند کار بکند، البته من نمی‌گویم نه!، دارم بررسی می‌کنم. »
این سخنان خاتمی با تشویق دانشجویان حاضر در سالن مواجه شد.
وی خاطرنشان کرد:«اگر به سراغ افرادی برویم که هم برنامه دارند و هم تحول‌خواهند و هم حساسیتی که روی ما وجود دارد، روی آنها نیست، در خدمت بیشتر به مردم بوده‌ایم. ما و شما باید تلاش کنیم تا آنچه بیشتر به نفع ملت، انقلاب و جامعه است، ان‌شاءالله عملی شود.»
خاتمی در ادامه این جلسه در پاسخ به سوالی درباره این که بهترین استراتژی برای حضور کلیه گروه‌ها، اقشار سیاسی و به‌ویژه دانشجویان چیست؟ گفت:«آنچه برای انتخابات لازم است وجود آزادی فضای انتخابات، اطمینان از این که رای مردم مورد احترام و حفاظت قرار گیرد و همچنین زمینه‌سازی برای رقابت است؛ یعنی دوستان از هر جناح و گروه و حزبی ابتدا برنامه خود را عرضه کنند و زمینه و اطمینان داده شود که نمایندگان واقعی جریان‌های فکری و گروهی می‌توانند در عرصه انتخابات حاضر و گروه‌ها و جریان‌های بیرون بدون تخریب یکدیگر به ترویج برنامه‌های خود بپردازند. »
وی ادامه داد: «بنده معتقدم اصول‌گرایی به آن معنا که ما گفتیم راه نجات کشور، تقویت آرمانهای انقلاب و خدمت به مردم است؛ اما در عین حال این مردم هستند که باید نظر و رای بدهند و طبعا اگر فضا، فضای اطمینان‌بخش باشد، هر رایی که مردم دهند، باید مورد اطمینان قرار گیرد و همه به آن احترام بگذارند.»
رئیس بنیاد باران خاطر نشان کرد:«اگر مردم با امید در صحنه حاضر شوند، تردیدی ندارم که نتیجه رای آنها در جهتی خواهد بود که در مسیر تامین خواستهای ملت ایران، آزادی، استقلال، پیشرفت و رفع تهدیدهاست. مردم باید با همه وجود در صحنه حضور یابند.»
خاتمی با بیان این که همه کار دست ما نیست و بخشی در دست برگزارکنندگان است که باید این اطمینان را به مردم بدهند، گفت:«بخشی از این کار ارائه برنامه‌های روشن و جذاب برای جذب بیشتر مردم به پای صندوق‌های رای است. در صورت حصول چنین شرط‌هایی، هر نتیجه ای که حاصل شود باید به آن احترام گذاشت.»
رئیس موسسه بین المللی گفتگوی فرهنگها و تمدنها در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که آیا استراتژی‌ای برای مبارزه با کارشکنی‌هایی که از طرف نهادهای گوناگون در برابر کاندیداتوری شما یا نامزد اصلاح طلبان ایجاد خواهد شد وجود دارد، با تاکید بر این که یقینا باید در این زمینه کار شود، توضیح داد:«همه چیز دست ما نیست. شما دیدید که در جریان انتخابات گذشته در امر تایید صلاحیت‌ها چه شد و چه نیروهای برجسته انقلابی سابقه‌داری فقط به خاطر اینکه مورد پسند و توجه یک گرایش نبودند از صحنه حذف شدند.»
رئیس بنیاد باران ادامه داد:«در جریان انتخابات مجلس هشتم از ٢٩٠ کرسی مجلس، جبهه اصلاحات با همه تسامحی که داشت در ١٠٤ کرسی امکان رقابت داشت. دیدید که در این ١٠٤ کرسی نزدیک به ٦٠ نفر به صحنه آمدند، جو جامعه اینچنین است. آیا اگر در ٢٩٠ کرسی نامزدهای اصلاح‌طلب حضور داشتند، امروز بالای ٥٠ درصد این مجلس در اختیار اصلاح‌طلبان نبود؟»
رییس‌جمهور سابق کشورمان همچنین در واکنش به برخی شعاری با محتوای « مرگ بر ...» در سالن گفت:«اصلا شعار مرگ ندهید، بحث دوستانه داریم.»
خاتمی در ادامه سخنانش اظهار داشت:«این که بگذارند چه کسانی در عرصه بیایند و نیایند، یک مساله است، گرچه متاسفانه امروز تائید یا ردصلاحیت‌ها اثر مثبت یا منفی در جامعه ندارد و این برای ما باعث تاسف است، بدین معنا که ارزیابی در این زمینه برای جامعه ما چندان مورد توجه نیست، همچنان که متاسفانه امروز زندان رفتن در این نظام باعث خفت نیست و این باعث تاسف است.»
وی افزود:«ما از موضع دفاع از اسلام و جمهوری اسلامی می‌گوییم باید در جامعه طوری باشد که این طور تلقی شود که هر کس با او برخورد می‌شود، انسان مجرم خطرناکی است نه اینکه این شائبه ایجاد شود که در برخی مواقع فقط به خاطر انتقاد و آن هم نه اعتراض، برخوردی می‌شود یا افرادی به دلیل داشتن سلیقه خاص سیاسی رد صلاحیت می‌شوند ولو این که سابقه آنها در انقلاب، در جبهه و سایر مسائل از برخی کسانی که ردصلاحیت می‌کنند، خیلی بیشتر باشد.»
خاتمی تصریح کرد:«همه چیز دست ما نیست. ما فقط می‌توانیم اعتراض و مساله را مطرح کنیم، به همین دلیل باید تلاش شود افرادی که به هر حال یا توان ردصلاحیت آنها نیست به هیچ وجه یا ردصلاحیت آنها هزینه زیادی دارد بیشتر در صحنه شرکت کنند.»
وی ادامه داد:«اگر این مشکل نبود افراد باصلاحیتی وجود داشتند که می‌توانستند در انتخابات شرکت کنند و مورد توجه مردم قرار گیرند و خدمت کنند.»
خاتمی در ادامه توضیح داد:«افرادی که انتخابات را برگزار می‌کنند رسالت و وظیفه خود را پاسداری از رای مردم بدانند احساس نکنند که وظیفه شرعی آنها این است که یک چیزی خاصی محقق شود ولو اینکه رای مردم نباشد.»
وی ادامه داد:«این که ما می‌گوییم باید کسانی در جمهوری اسلامی مسئولیت داشته باشند که واقعا به رای مردم معتقد باشند، واقعا معتقد باشند که امام فرمود میزان رای ملت است، این اصل راهبردی است. نه اینکه خیال کنند که جمهوری اسلامی یک جنبه ظاهری دارد و رای مردم هیچ اعتباری ندارد و حتی قانون اساسی مورد توجه نیست، اگر چنین کسانی باشند حتی اجازه جابجایی یک رای را نخواهند داد.»
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگها و تمدنها ادامه داد:«انتخابات باید طوری باشد که نظارت کامل از سوی ملت و نمایندگانی که ممکن است مورد ستم قرار گیرند، واقع شود؛ اما متاسفانه در انتخابات مجلس نتوانستیم این موضوع را صددرصد اجرا کنیم؛ ولی دوستان سازوکاری را انجام دادند تا بتوانند نظارت را انجام دهند و حتی‌الامکان چهر‌ه‌های مطلوبی حضور پیدا کنند و از رای مردم حمایت شود.»
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگها و تمدنها، در ادامه سخنانش در دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال که شما «هشت سال شعار زنده باد مخالف من» را سردادید. دستاورد این هشت سال چه بود؟ گفت:«برای رسیدن به آرمان‌ها و اهداف انقلاب نه تنها فرصت هشت ساله کافی نیست؛ بلکه از آنجا که اصلاحات تدریجی است، ٢٨ سال نیز کافی نیست.»
وی در ادامه با بیان اینکه به هیچ‌وجه معتقد نیستم که ما در این هشت سال عیبی نداشتیم، گفت:«معتقدم بعضی جاها فرصت‌ها را از دست دادیم از جمله وقتی برخی کارشکنی‌ها شروع شد و با مصادره ارزشهای انقلاب، در مقابل اصلاحات و حرکت و خواست مردم ایستادند حتما اگر ما با قاطعیت بیشتر عمل می‌کردیم امروز وضع و حال‌مان بهتر می‌شد.»
رییس بنیاد باران، ادامه داد:«اگر بعضی از کارشکنی‌ها نبود قطعا ما دستاوردهای بیشتری داشتیم در عین حال هم بنده اعتراف می کنم که نقص و ضعف از ما بود و هم موانع و کارشکنی‌ها هم بود و در مقابل آن عمل می‌شد.»
خاتمی در ادامه با اشاره به وضعیت بحث مذاکره با آمریکا در دوره اصلاحات، اظهارداشت:«امروز معتقدم دولت ما انصافا با شجاعت پیشگام مذاکره با آمریکاست و راه مذاکره را بسته نمی داند و این قابل ستایش است اما آمریکایی‌ها به عرصه نمی‌آیند اما ما حتی تقاضای مذاکره با آمریکا نکردیم.»
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگها و تمدنها، در ادامه با اشاره به مصاحبه‌های دوره ریاست‌جمهوری خودش که «در آن به دفاع از همه اصول و ارزشهای انقلاب پرداخت»، گفت:«در این مصاحبه طوری صحبت کردم که برای اولین بار دولت آمریکا مطابق آن شرط مهمی که امام(ره) گذاشته بود دولت آمریکا عذرخواهی کند و قول دهد دیگر در امور ایران دخالت نکند برای اولین و آخرین بار دولت آمریکا رسما از ایران عذرخواهی کرد، اما به جای اینکه زمینه‌ها فراهم شود برای رفع مشکلات و تامین و منافع ملی یک حجمی از فعالیت و تبلیغات علیه اصلاحات صورت گرفت که بعد تبدیل شد به مسائلی که همین ایرانی که یک روز به او گفتند از ملتش معذرت می خواهیم را به عنوان محور شرارت معرفی کردند.»
وی که برنامه‌های دولت اصلاحات را دفاع از ارزش‌ها، اصول و خواستهای مردم و حقوق ملت می‌دانست آنچه در دوره اصلاحات در بحث برقراری رابطه با آمریکا پیش آمد را نیز در همین راستا ارزیابی کرد.
رییس بنیاد باران، در ادامه اظهاراتش با یادآوری شعاری که در زمینه توسعه سیاسی در دوران مسوولیتش مطرح می‌کرد، گفت:«من که متهم بودم بر فعالیتهای سیاسی تکیه می کنم، اما تحولات اقتصادی دولت اصلاحات قابل تقدیری نیز در دولت اصلاحات شکل گرفت که هنوز هم نان آن را می‌خوریم.»
خاتمی در پاسخ به این سئوال که در هشت سال دولت اصلاحات چه کرده است گفت:«در این هشت سال با نفت بشکه‌ای ٩ دلاری با خشکسالی وحشتناکی که داشتیم، تورم به ٥/١١ درصد رسید. صحبت تک‌نرخی کردن ارز بود که کاری بسیار ارزشمند و مورد تائید رهبری نیز بودند که گفته شد تورم در صورت تک‌نرخی شدن ارز 4 تا 8 درصد افزایش پیدا می‌کند، ما گفتیم این کار را انجام دادیم حتی اگر فحش مردم را بشنوم و کشور را با تورم ٣/١٥ درصدی تحویل این دولت دادیم و اما امروز با نفت ٩٠ دلاری سوال کنید وضعیت تورم در جامعه چقدر است؟»
وی اضافه کرد:«مطمئنا به نام اصلاحات حرف‌های بی‌ربطی زده شده بود و مطالبی گفته بودند، اما آن را به حساب اصلاحاتی که مردم به آن رای دادند نگذارید.»
رییس بنیاد باران، تاکید کرد:«اگر اصلاحات حتی اگر بنده نیایم،مجددا رای بیاورد تجربه آن هشت سال و تجربه این چهار سال را دارد.»
خاتمی در پاسخ به این سوال که با توجه به شرایط کنونی کشور آیا اصولا امیدی به آینده نظام هست یا خیر؟گفت:«این کشور خیلی مهم است و انقلاب شما خیلی بزرگ بود. امیدهای بزرگ به این کشور است،بنده این اعتقاد را دارم که شاید بخشی از جامعه هم ان را نپسندند؛ بنده به هیچ‌وجه معتقد نیستم دولت فعلی می‌خواهد کارها را خراب کند و مشکل ایجاد کند و مطمئنم آنها قصد خیر دارند اما به برنامه ها اهمیت نمی دهد.»
وی در ادامه به تدوین سند چشم‌انداز ٢٠ ساله نظام در دوران وی که به تایید رهبری و تصویب مجمع تشخیص مصلحت رسید اشاره کرد و با یادآوری اینکه برنامه چهارم توسعه نیز در راستای تحقق اهداف سند چشم‌انداز تدوین شد، گفت:«اگر این برنامه را در افق چشم‌انداز اجرا می‌کردیم وضعیت ما در خصوص تورم، نقدینگی، آزادی و پیشرفت و عزت ملت ما در دنیا به مراتب بهتر و بیشتر بود اما دوستان تشخیص دادند که آن برنامه درست نیست، باید سئوال کنیم که جای آن برنامه چه چیز گذاشته شد؟»
رئیس بنیاد باران تصریح کرد:«بله، کشور با مشکلات و نابسامانی هایی روبرو است، در زمان ما به نحوی بوده امروز هم به نحوی است منتها من معتقدم که هم واقعا باید مسئولان کشور به خود بیایند که این روند روند درستی نیست.»
رییس‌جمهور سابق کشورمان، در ادامه با ابراز امیدواری نسبت به اینکه ملت انتخابی انجام دهند که در جهت بهبود امور باشد، اظهار داشت:«با وضعیت فعلی دیرتر و گران‌تر به اهداف انقلاب می‌رسیم اما اگر وضعیت عوض شود زودتر و ارزان‌تر این اهداف محقق خواهد شد.»
وی همچنین در ادامه در پاسخ به سوالی درباره نگاهش به کسانی که در مقطعی شعار عبور از خاتمی را مطرح کردند اظهار داشت:«طبعا همه اندیشه‌هایی که به نام اصلاحات بیان شد را قبول ندارم، اما ما در جامعه متکثر زندگی می‌کنیم. خاتمی کسی نیست، هر کسی هر اندیشه‌ای که دارد باید ابراز کند.»
رییس بنیاد باران، ادامه داد:«مگر حضرت امام (ره)در پاریس نفرمودند حتی کسانی که اصل دین و اسلام را قبول ندارند و مارکسیست یا ماتریالیست هستند در جمهوری اسلامی آزادند صحبت کنند و تشکل و تجمع داشته باشند.»
وی تصریح کرد:«بنابراین باید هر اندیشه ای مورد احترام باشد می خواهد از خاتمی عبور کند، می خواهد عبور نکند من نسبت به اسلام و آزادی و دموکراسی این عقاید را دارم و دیگران می توانند عقاید دیگری داشته باشند.»
در ادامه این جلسه سوال دیگری پرسیده شد مبنی بر اینکه امروز عده‌ای هستند که با مصادره امام در تلاشند که به مطامع خود دست یابند امامی که شما شناختید، چگونه امامی بود؟
خاتمی در پاسخ به این پرسش با بیان اینکه الان در این مکان مجال و فرصت برای صحبت از امام(ره) نیست، گفت:«در آن زمان در آن بینشی که نسبت به اسلام وجود داشت؛جریانات اسلامی متفکر همچون علامه طباطبایی، شهید مطهری، مهندس بازرگان، آیت‌الله طالقانی و استاد شریعتی در آن بحران‌ها و سختی‌ها اندیشه‌های روشن اسلام را مطرح می‌کردند.»
وی افزود:«امام(ره) از دو جهت امتیاز داشت یکی از جهت طرح اندیشه‌های مهم و دیگری از لحاظ اینکه اندیشه‌های ایشان ناظر به عمل بود. ایشان انسانی اسلامی و متدین بودند که لحظه‌ای در انجام وظایف دینی تردید نمی‌کردند. ایشان در مقابل خیلی‌ها مساله جمهوری اسلامی را مطرح کردند.»
خاتمی در ادامه به بیان خاطره‌ای از امام(ره) پرداخت و گفت:«زمانی که امام در پاریس حضور داشتند و مساله جمهوری اسلامی را مطرح کردند گروههای اسلامی غیردینی با بنده برای دیدار با امام تماس گرفتند البته این افراد بعد از مدتی ضد جمهوری اسلامی، امام و انقلاب اسلامی شدند، اما آن روز آنها اظهار ارادت و علاقه به امام و جمهوری اسلامی می‌کردند.برخی از آنها خواستار دیدار با امام شدند. بنده به همین دلیل به حاج احمد‌آقا گفتم که این‌ها قصد دیدار با امام را دارند البته این افراد همان کسانی هستند که از دل آنها القاعده و طالبان درآمد. آنها در آن دیدار به امام اعتراض کردند که جمهوری اسلامی یک بدعت است و در اسلام چیزی به نام جمهوری اسلامی وجود ندارد.بنابراین اگر به نام خلیفه مسلمین در صحنه حاضر شوید با شما بیعت و همه امکانات را در اختیارتان قرار می‌دهیم. امام در واکنش به این سخنان با عصبانیت فرمودند که بنده هیچ احتیاجی به امکانات شما ندارم. جمهوری اسلامی بدعت نیست و ما روشی جز جمهوری اسلامی را قبول نداریم.»
در این هنگام یکی از دانشجویان از میان جلسه فریاد زد پس انقلاب فرهنگی چه بود؟، که خاتمی در واکنش گفت:«صحبت از اندیشه است. امام(ره) به صراحت فرمودند هر اندیشه‌ای حتی اندیشه‌های الحادی در جمهوری اسلامی تا وقتی که به توطئه نیانجامد و دست به اسلحه نبرد، آزاد است.»
وی ادامه داد:«ممکن است در انقلاب فرهنگی نیز برخی تندروی‌ها انجام شده باشد، اما این را نباید به حساب امام گذاشت.امامی که من می‌شناختم امامی بود که به رای مردم، استقلال و آزادی مردم مومن بود و معتقد بود که اسلام با همه این‌ها سازگاری دارد و اگر انحرافی وجواد دارد، اینجاست.»
رییس‌جمهور سابق کشورمان خاطرنشان کرد:«متاسفانه در جمهوری اسلامی برخی به صراحت گفتند که امام هم"جمهوری اسلامی" را قبول نداشت!؛با این تفکرات می‌خواهند بگویند نماینده اسلام هستند؟ این تفکر می‌تواند در جامعه باشد، ولی هیچ کس نباید اجازه دهد که به نام انقلاب و در کانون‌هایی که قدرت را در دست دارند این تفکرها حضور پیدا کنند. یکی از دغدغه‌های اساسی اصلاح‌طلبان با آنها در تحجر، واپس‌گرایی و ظاهرگرایی است؛ مگر در همین جمهوری اسلامی نگفتند که مردم جاهل هستند و رای اکثریت رای جاهلان است؟»
رییس بنیاد باران تصریح کرد:«ما از آن امام با آن اندیشه دفاع می‌کنیم. معتقدیم که برخی اندیشه‌هایی که وجود دارد که با امام سازگار نبودند و امروز می‌کوشند که بگویند که امام تفکر آنها را داشته و باید با همه وجود ایستاد که امام چیز دیگری غیر از این تفکرات موجود است. البته معتقدم این تفکرت می‌توانند حضور داشته و ابراز وجود کنند اما حق ندارند برانقلاب و جامعه ما مسلط شوند.»
خاتمی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر این که مگر قرار نبود در جمهوری اسلامی همه و به خصوص در دانشگاه‌ها، آزادی داشته باشند پس تکلیف «دانشجویان غیردینی» که می‌خواهند در دانشگاه‌ها فعالیت کنند در فضای فعلی چه می‌شود؟ اظهار داشت:«معتقدم فضای دانشگاه‌ها مساعد نیست، این موارد را در شورای انقلاب فرهنگی نیز بیان کردم اما در آنجا تنها یک رای داشتم. عنوان کردم که چرا فقط باید انجمن‌های اسلامی حق حضور داشته باشند و سپس انجمن‌های اسلامی که بیشتر پایبند خط امام(ره) هستند تحت فشار باشند؟ باید همه جریانات و گروه‌ها بتوانند فعالیتهای صنفی و فرهنگی کنند.»
در این هنگام یکی از دانشجویان پرسید در این هشت سال برای تشکل‌ها چه کار کردید؟ خاتمی در واکنش گفت:«مقداری کار کردم، مقداری هم نکردم و مقداری هم نگذاشتند انجام دهم.»
وی ادامه داد:«رییس‌جمهور که در این چارچوب کار می‌کند امکانات و اختیارات محدودی دارد. نمی‌توان از او توقع انجام همه کارها را داشت والا اگر نظر من بنده بود خیلی کارها انجام می‌شد.»
خاتمی خاطرنشان کرد:«وقتی می‌گوییم جمهوری اسلامی به این معنا نیست که دیگر ادیان و مذاهب، حقوق اساسی ندارند. رای ملت یعنی رای همه آنها و معتبر است. در جمهوری اسلامی رای یک مسیحی، یهودی، زرتشتی و مسلمان در موارد حساس و حیاتی مساوی است و همه باید اجازه فعالیت داشته باشند.»
رئیس دولت اصلاحات در پایان و در پاسخ به این سئوال که «اگر برای ورود به انتخابات به شما تکلیف شد آبروی خود را برای ایران می گذارید؟»، اظهار داشت:«با اینکه یزدی هستم اما جان خود را برای ایران می گذارم.»
یزدفردا
خاتمی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر این که مگر قرار نبود در جمهوری اسلامی همه و به خصوص در دانشگاه‌ها، آزادی داشته باشند پس تکلیف «دانشجویان غیردینی» که می‌خواهند در دانشگاه‌ها فعالیت کنند در فضای فعلی چه می‌شود؟ اظهار داشت:«معتقدم فضای دانشگاه‌ها مساعد نیست، این موارد را در شورای انقلاب فرهنگی نیز بیان کردم اما در آنجا تنها یک رای داشتم. عنوان کردم که چرا فقط باید انجمن‌های اسلامی حق حضور داشته باشند و سپس انجمن‌های اسلامی که بیشتر پایبند خط امام(ره) هستند تحت فشار باشند؟ باید همه جریانات و گروه‌ها بتوانند فعالیتهای صنفی و فرهنگی کنند.»
در این هنگام یکی از دانشجویان پرسید در این هشت سال برای تشکل‌ها چه کار کردید؟ خاتمی در واکنش گفت:«مقداری کار کردم، مقداری هم نکردم و مقداری هم نگذاشتند انجام دهم.»
وی ادامه داد:«رییس‌جمهور که در این چارچوب کار می‌کند امکانات و اختیارات محدودی دارد. نمی‌توان از او توقع انجام همه کارها را داشت والا اگر نظر من بنده بود خیلی کارها انجام می‌شد.»
خاتمی خاطرنشان کرد:«وقتی می‌گوییم جمهوری اسلامی به این معنا نیست که دیگر ادیان و مذاهب، حقوق اساسی ندارند. رای ملت یعنی رای همه آنها و معتبر است. در جمهوری اسلامی رای یک مسیحی، یهودی، زرتشتی و مسلمان در موارد حساس و حیاتی مساوی است و همه باید اجازه فعالیت داشته باشند.»
رئیس دولت اصلاحات در پایان و در پاسخ به این سئوال که «اگر برای ورود به انتخابات به شما تکلیف شد آبروی خود را برای ایران می گذارید؟»، اظهار داشت:«با اینکه یزدی هستم اما جان خود را برای ایران می گذارم.»
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
http://www.yazdfarda.com/news/af/14246/
پنجشنبه 10,ژوئیه,2025